Şişmanlık (Obezite) sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini daha çok erişkin yaşlarda göstermesi nedeniyle bir erişkin hastalığı olarak görülmekle birlikte aslında temelleri çocuklukta atılan bir sorundur. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki, ergenlik çağında şişman olan çocukların % 80’i erişkin yaşlarında şişman olarak kalmaktadırlar. Yetişkin şişmanların ise ancak % 5’i  kilo verdikten sonra  bunu koruyabilmektedirler.  Bu nedenle şişmanlığın önlenmesi ve etkili tedavisi çocukluk döneminde gösterilecek çabalara bağlıdır.  

Şişmanlık basit tanımıyla vücuttaki yağ kitlesinin artmasıdır. Bir çocuğun ağırlığı boyuna göre olması gereken ideal ağırlığının % 120 sinden fazla ise şişman, % 140’ ından fazla ise aşırı şişman (morbid obezite) olarak değerlendirilir. Ayrıca Vücut kitle indeksi grafikleri üzerinden de şişmanlığın derecesi hesaplanır. 

Şişmanlığa genellikle çocuğun aldığı günlük kalori ile harcadığı kalori arasındaki dengenin bozulması neden olur. Modern yaşam tarzı (fastfood, şekerli içecekler, hareket azlığı vb) ülkemizde de çocuklardaki şişmanlık oranının artmasına neden olmaktadır.  Olguların bir kısmında ise hipotiroidi gibi hormonal veya bazı genetik sendromlar şişmanlığın esas nedenidirler. Sebep ne olursa olsun vücuttaki yağ kitlesinin artması insülin hormonuna direnç gelişmesine neden olarak metabolizmayı bir kısır döngüye sokar ve önlem alınmadığı takdirde obezitenin derecesi giderek artar. 

Şişmanlığın çocukluktaki etkileri arasında kan yağlarında artma (erişkin yıllarda ateroskleroz, hipertansiyon ve kalp hastalıklarına neden olur), şeker metabolizmasında bozulma (erişkin yıllarında Tip II şeker hastalığına yol açar) en başta gelenlerdir. Bunun yanısıra uyku bozuklukları, vücut ağırlığı nedeniyle eklem ve omurga problemleri, erkek çocuklarda göğüslerde büyüme (Jinekomasti) ve psikolojik sorunlara yol açabilir.

Bu nedenle şişman çocuklarda hem şişmanlığa yol açan nedenlerin değerlendirilmesi hem de tedavisinin geciktirilmemesi önem taşır.

Çocuk ve ergenlerde şişmanlık tedavisinde diyet, egzersiz, davranış tedavisi ve seçilmiş olgularda ise ilaç tedavisi uygulanır. Unutulmamalıdır ki, çocuklarda şişmanlık tedavisinin amacı yalnızca belli bir sürede ağırlık azalması sağlamak değildir, bunun kadar önemli bir amaç da yaşam boyu sürecek sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerini oluşturmak ve dolayısıyla yetişkin şişmanlığını önlemektir.

Beden kitle indeksini hesaplamak için çocuğun ağırlığını boyunun karesine bölünüz.